وقتی انسان متولد می گردد در مرحله نوزادی مانند یک موجود مشابه سایر موجودات فقط نیاز به احتیاجات پایه ایی دارد. در این مرحله روح ای که در اوست متمایز از روح سایر موجودات است. ولی آیا این روح می تواند به خودی خود باعث کمال بشر شود؟ اگر این بچه از جامعه بشر دور شود و با موجودات دیگر زندگی کند تقریبا همان خوی آنها را می گیرد و از رفتار آنها پی روی خواهد کرد. و اگر روزی به اجتماع بشری برگردد و سنی از او گذشته باشد تقریبا دیگر نمی تواند به حالت بشری خود برگردد (می توان نمونه هایی را در کتابها و سایتها پیدا کرد). و یا فردی که به تمایلات نفسانی روی می آورد نیز تا به خود نیاید و از نفس خود رهایی نیابد روح او هیچ کمکی به تعالی انسان نمی کند.
خداوند در قرآن می فرماید ما شما را در پستی آفریدیم و آنکه بخواهد می تواند متعالی شود.
خداوند به تعلیم و یادگیری نیز تاکید دارد. زیرا بدون یادگیری و تعلیم همانطور که برای انسانی که از بچگی از جامعه بشری و تعالیم دور بیافتد راه متعالی شدن را نمی یابد هر چند مانند انسانی که دچار هوای نفس است به گناه آلوده نخواهد شد.
و اما ممارست، پرهیز و تقوی و دوری از گناهان و تکرار بندگی(عبادت) ارتباط بین تکامل و تعالی و انسان است.
خدایا می دانم که گناهکارم. تو مهربان و بخشاینده و توبه پذیری. گناهانم را ببخشای و مورد رحمت و آمرزش قرار ده.
مگر انها که توبه و بازگشت کردند، و (اعمال بد خود را، با اعمال نیک،) اصلاح نمودند، (و انچه را کتمان کرده بودند؛ اشکار ساختند؛) من توبه انها را می‌پذیرم؛ که من تواب و رحیمم.
هرگاه کسانی که به ایات ما ایمان دارند نزد تو ایند، به انها بگو: «سلام بر شما پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده؛ هر کس از شما کار بدی از روی نادانی کند، سپس توبه و اصلاح (و جبران) نماید، (مشمول رحمت خدا می‌شود چرا که) او امرزنده مهربان است.»
و انها که گناه کردند، و بعد از ان توبه نمودند و ایمان اوردند، (امید عفو او را دارند؛ زیرا) پروردگار تو، در پی این کار، امرزنده و مهربان است.
اما پروردگارت نسبت به آنها که از روی جهالت، بدی کرده‌اند، سپس توبه کرده و در مقام جبران برآمده‌اند، پروردگارت بعد از آن آمرزنده و مهربان است.
او کسی است که توبه را از بندگانش می‌پذیرد و بدیها را می‌بخشد، و انچه را انجام می‌دهید می‌داند.
و چندین آیه دیگر تا شاید متذکر شوم
ولى «رحیم» اشاره به رحمت خاص پروردگار است که ویژه بندگان مطیع و صالح و فرمانبردار است.
خداوند معبود و آفریننده همه مخلوقاتش است پس نسبت به همه آنها رحمان و بخشنده است حتی به گناهکاران.
پس بخشش خدا به گناهکاران باعث نشود خللی در اعتقادات ما وارد نماید.
ولی بخششی که به مخلوقات مطیعش عطا می کند بی حد و بالاتر است.
همچنین آمدن این جمله در اول هر سوره نشانگر اینست که همه کارها با نام خدا باید آغاز شود.